کشاورزی   28

نخل  بخش پنجم

به نخل هایی که در نتیجه ی سبز شدن هسته به وجود می آیند ، « مُخَک » می گویند . این نخل ها مرغوبیت لازم را ندارند و بیشتر آنان نر می شوند لذا برای ایجاد باغ نخل ، کسی هسته ی خرما  را نمی کارد .

برخی از نخل ها نیز چون دمیت آنان در دسترس نیست ، کشاورز در فصل خارک ، یک یا چند ریس خارک رسیده ی آن  را یک جا زیر خاک می کارد و به آن آب می دهد تا سبز شود . از بین چند مخک که آن جا سبز می شود ، او سه یا چهار مخک را نگه می دارد و بقیه را از بین می برد تا زمینه ی رشد نگه داشته شده ها بیشتر شود . هنگامی که بزرگ شدند و دول زدند و مطمئن شد که نر نیستند ، به اندازه ی دلخواهش ( یکی یا دوتا ) از مخک ها را نگه داشته و مابقی را از بین می برد . به دست آوردن نخل به این روش ، از روش  مخک هایی که از تک هسته سبز می شوند معتبرتراست .

بهترین نوع کاشتن نخل ، استفاده از پاجوش (دمیت ) می باشد . پاجوش وقتی به بار بنشیند ، بدون کم و کاست مثل نخل مادر است . پاجوش روی زمین و در کنار تنه ی نخل می روید و ریشه در خاک دارد ولی با ریشه ای محکم و بزرگ به تنه ی مادر وصل است که به آن پیوند « ناری » می گویند . برای بیرون آوردن پاجوش ( دمیت ) ، ابتدا کنار نخل مادر ، زیر پاجوش را با بیل خالی می کنند آنگاه با « منتیل » ( دیلم ) تیزی بین نخل و دمیت ، « ناری  » را قطع می کنند و ریشه های قطع نشده ی  دمیت را با داس می برند . آنگاه با برگ های سبزش ، آن را می بندند و بخش بالایی برگ ها را با بیل قطع می کنند . سپس دمیت را کنار چال ( گودال ) برده و می کارند . دمیت باید از ریشه تا بالای پنیر هایش زیرخاک باشد . قبلا که آب کم بود ، گود ها را عمیق می کندند تا نم و رطوبت آن به زودی از بین نرود و آن گودال را از « خاراشتر » پر کرده و با ته بیل می کوبیدند تا فشرده شود بعد روی آن خاک می ریختند . خاراشتر در حفظ رطوبت برای دمیت بسیار موثر بود  

پس از سبز شدن دمیت ها ، باغبان با بیل برای آن ها آبگیر ( گاوند ) درست می کند . قبلا تمام گاوند ها با بیل ساخته می شد ولی امروزه با لودر انجام می شود . کشاورز نخل های کوچک را با ریسمانی می بندد تا برگ های آن جمع شود آنگاه برگ های خشک آن را از ته می برد و می سوزاند ،  اطراف نخل را شخم می کند و کود می پاشد آنگاه ریسمان را باز کرده و به سراغ نخل بعدی می رود . تنه ی نخل کم کم بالا می رود تاپول های مانده بر تنه ، آن را به شکل پلکانی در می آورد . وقتی که چند سالی گذشت ( سه تا پنج سال ) ، نخل ثمر می آورد معمولا ثمر سال اول را می بـُرند تا نخل قوی تر شود  .